Pejzaż w malarstwie i rysunku. Różne drogi artysty
Sztuka pozwala sięgać po różnorodne środki wyrazu. W celu uatrakcyjnienia oraz zindywidualizowania przekazu zdarza się twórcom łączyć z pozoru odległe bieguny. Realizowane jest to poprzez wybór określonej tematyki lub techniki, w jakiej powstają dzieła. Przykładem są rozmaite sposoby ujęcia pejzażu, które wiodą artystów przez różne drogi.
Zdarza się, że artyści podążają jednocześnie drogą malarstwa i rysunku. Aby zaintrygować odbiorcę, na zasadzie kontrastów przeplatają w swojej twórczości różne motywy. W ten sposób np. pełne geometryzmu obrazy ukazujące miejską, industrialną architekturę mogą występować wraz z pejzażami realistycznymi, abstrakcyjnymi – inspirowanymi pięknem natury lub fantastycznymi, czyli przedstawiającymi światy tworzone w wyobraźni twórców.
Artyści na swoich obrazach prezentują wycinek konkretnej rzeczywistości, aby odbiorca oglądając dzieło mógł poczuć, jakie emocje towarzyszyły twórcy podczas kontemplacji przestrzeni. Ten efekt współodczuwania osiągnąć można poprzez odpowiedni dobór barw, fakturę i światło.
Inspirujący krajobraz Lubelszczyzny
Wyżyna Lubelska czy Roztocze to krainy geograficzne obfitujące w osobliwości świata przyrody fauny i flory. Nieregularnie ukształtowane tereny, z licznymi pagórkami i wzniesieniami, poprzecinane charakterystycznymi miedzami, wąwozami, polami, lasami i rzekami już same w sobie stanowią bardzo malownicze krajobrazy. Nie dziwi zatem fakt, że unikatowość i dzikość natury stanowią inspiracje dla wielu twórców, którzy piękno tych krain z umiłowaniem przenoszą na płótno.
Motywy Lubelszczyzny i Roztocza w malarskich ujęciach przybierają różnorodne formy. W twórczości wielu artystów spotkać można realistyczne, wierne odwzorowania krajobrazów. Niejednokrotnie pejzaże inspirowane pięknem tych regionów przybierają jednak bardzo indywidualne, wręcz bajkowe formy. Innym razem są przyczynkiem do realizowania w pracy twórczej tematu małej ojczyzny, czyli prezentacji miejsc szczególnie bliskich sercu artysty. Często pejzaże te przesycone są uczuciami błogiego spokoju, melancholii lub tęsknoty.
Lubelskie i roztoczańskie pejzaże odnaleźć można w twórczości Dariusza Piekuta, zajmującego się rysunkiem i malarstwem, utytułowanego artysty związanego z ziemią zamojską, absolwenta Instytutu Wychowania Artystycznego UMCS w Lublinie. Artysta zauważa, że:
– W jaki sposób krajobrazy Lubelszczyzny inspirują artystów? Co jest wyjątkowego w tych terenach, że twórcy tak chętnie utrwalają ich piękno?
Zróżnicowanie ukształtowania terenów porośniętych lasami oraz "dywanowy" układ pól stanowi o atrakcyjności Lubelszczyzny a szczególnie Roztocza, które jest inspiracją dla moich obrazów. Zmieniające się barwy i światło w zależności od pory dnia i roku prowokują do własnych interpretacji kompozycyjnych i kolorystycznych w obrazach. W mojej twórczości w sposób malarski pędzlem lub szpachelką staram się w bajkowych wizjach z elementami "drzewo – liści" , ukazać piękno tych terenów. Roztoczańska Bajka to cykl ok. 300 obrazów, które powstały w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Naturalne otoczenie, gdzie mieszkam, wpływa na moją egzystencję, mentalność i twórcze fascynacje.
Pejzaż miasta
Nie tylko wyjątkowa przyroda i krajobrazy, ale również klimat lubelskich miast, miasteczek i wsi zachwycają artystów. Lublin, Zamość i Kazimierz Dolny niejednokrotnie stają się źródłem malarskich inspiracji. Pejzaże miejskie podobnie jak naturalne urzekają bogactwem zastosowanych technik, stylów oraz środków artystycznego wyrazu. Miejskie budynki, ulice, place – przeplatająca się ze sobą zabytkowa i nowoczesna architektura prezentowane są w taki sposób, aby przekazać własne doświadczenia i emocje, ale również przywołać w odbiorcy pozytywne wspomnienia związane np. z pobytem w Lublinie czy Zamościu. Kolory, światło, faktura obrazów nie tylko pokazują piękno zabytkowej i nowoczesnej architektury miast i miasteczek. Za pomocą tych środków artyści oddają klimat miejsc, ruch i energię w przypadku większych ośrodków, a także atmosferę mniejszych miejscowości, w których życie toczy się w nieśpiesznym, spokojnym rytmie. Wdzięcznym tematem podejmowanym przez niektórych artystów jest renesansowa architektura Zamościa. Układ urbanistyczny wpisujący się w ideę miasta idealnego prezentowany na obrazach pełen jest geometrycznych i dekoracyjnych form, wyjątkowych barw i faktur. Podobnie jak w przypadku pejzaży naturalnych obrazy realizujące temat miasta przenoszą odbiorcę w bajkowy świat – miejsca, do których chętnie wraca twórca.
– Co jest istotniejsze w tworzeniu artystycznego pejzażu miasta: realistyczne, niemal dokumentalne odwzorowanie jego wyglądu czy ukazywanie osobistego sposobu postrzegania tej przestrzeni? Za pomocą jakich środków artysta może wyrazić własne doświadczenia i odczucia związane z konkretnym miejscem? Jak przekładają się one na kształtowany przez artystę obraz miasta?
Realistyczne obiekty i elementy architektury łączę w malarski sposób na zasadzie pewnego rodzaju kolażu, który stał się rozpoznawalnym znakiem moich obrazów. Zamojska Bajka to cykl ok. 300 obrazów, które są efektem fascynacji renesansowa architekturą Zamościa. Obserwacja rzeczywistości przekształcona w dynamiczne zestawienia kompozycyjne, fakturowe i kolorystyczne tworzy bajkowy świat ukazujący urok i niepowtarzalność miasta. Przestrzeń miejska bez ludzi z wyeksponowaniem charakterystycznych obiektów architektury jest wyrazem moich emocjonalnych przemyśleń i szacunku dla włoskiego architekta Bernardo Morando, który zaprojektował miasto idealne.
Podróż po wyobrażonych krainach
Innym przykładem realizacji tematu pejzażu jest krajobraz fantastyczny. To obrazy i rysunki, które prezentują światy, miejsca i przedmioty tworzone w wyobraźni artysty. Motywy science fiction, maszyny, przestrzeń industrialna są częstymi elementami, które pojawiają się na tego typu pracach.
– Jakie treści artysta może przekazać za pomocą pejzażu fantastycznego? Czy poszczególne motywy mogą nieść jakieś znaczenie? W jaki sposób odbiorca może interpretować dzieła o takiej tematyce?
Pejzaż fantastyczny jest pewnego rodzaju "ucieczką" od rzeczywistości i przekazem pewnych doświadczeń związanych ze stanami emocjonalnymi artysty. To swoista gra, której celem jest oczyszczenie duszy z nadmiaru negatywnych emocji powodujących frustracje natury psychicznej. Pejzaż industrialny jest przekaźnikiem samotności człowieka we współczesnym świecie. Poszczególne elementy maszyn i budowli z labiryntami maja znaczenie symboliczne związane z egzystencją. Rysunki budowane za pomocą drobnych kreseczek, stawianych piórkiem, tuszem i ekoliną sugerują odbiorcy złożoność procesu twórczego, który powstaje w wyobraźni artysty.
Dominika Potocka / Magazyn Living Room nr 76 (2024) | 2025-01-01